Zdarza się, że nasze koty mają nieświeży oddech, ślinią się lub powoli tracą masę ciała bez wyraźnej przyczyny. Te objawy mogą pojawić się równocześnie lub stopniowo i mogą świadczyć o chorobie związanej z jamą ustną. Zaobserwowanie u kota powyższych zachowań jest bezwzględnym wskazaniem do wykonania przeglądu stanu zdrowia zwierzęcia.
Na wizycie, weterynarz zaglądając do pyszczka może ocenić stan jamy ustnej. Jeśli tylko kot będzie współpracował, w trakcie badania można ocenić zęby i przyzębia, stan łuków gardłowych oraz ogólny wygląd śluzówek i przestrzeni podjęzykowych. W niektórych przypadkach, kiedy kot nie daje sobie dokładnie obejrzeć jamy ustnej, lekarz może zadecydować o badaniu w narkozie lub zadecydować o konieczności pobrania krwi przed znieczuleniem i dokładniejszych oględzinach przed zabiegiem sanacji i ewentualnej ekstrakcji zębów. W najlepszym przypadku może orzec, że stan zębów nie wymaga jeszcze znieczulania i interwencji stomatologa i wystarczy codzienne mycie zębów.
Choroby przyzębia
Płytka nazębna to złożona warstwa bakterii, która stale rozwija się na powierzchni zębów i dziąseł. Z czasem płytka ulega zwapnieniu i przekształca się w kamień nazębny. Jeśli płytka nie jest ścierana w sposób mechaniczny, na przykład w trakcie żucia lub codziennej higieny prowadzonej przez właściciela, warstwa osadu stale przyrasta i formuje nawisy kamienia na zębach. Kamień drażni dziąsła i powoduje stan zapalny. Dziąsła zaczynają się oddzielać od zębów i tworzą tak zwane kieszonki dziąsłowe, ponieważ więzadła mocujące zęby ulegają rozpadowi i odsłaniają korzenia zębów.
Cały ten proces stanowi przyczynę silnego bólu w jamie ustnej. Zachowanie kota może bezpośrednio nie pokazywać problemu. Właściciele zwierząt u których wykryto poważny stan jamy ustnej, często z zaskoczeniem stwierdzają, ze nie zauważyli problemu, ponieważ ich pupil normalnie jadł. Jednak tocząca się choroba przyzębia znacząco obniża jakość życia oraz prowadzi do intoksykacji całego organizmu, co w efekcie jest zagrożeniem zdrowia i życia zwierzęcia.
Kiedy należy skontrolować stan jamy ustnej u kota?
- Ma nieświeży zapach z pyszczka
- Wybrzydza przy jedzeniu
- Rezygnuje z jedzenia suchej karmy
- Żuje jedną stroną szczęki i i przechyla głowę w trakcie jedzenia
- Widoczne są zmiany w kolorze dziąseł i zębów
- Ma ułamane zęby
- Ślini się
- Zgrzyta zębami
- Pociera pyszczek łapą w innych sytuacjach niż pielęgnacja futra
Złamanie zęba
Złamanie zęba może być spowodowane urazem, a jeszcze częściej zmianami resorpcyjnymi kości. W przypadku złamania zęba na poziomie dziąsła, może dojść do otwarcia jamy miazgowej, a zakażenie może prowadzić do powstawania ropni korzeni zęba. Jeśli problem zostanie wcześnie wykryty, istnieje szansa na uratowanie zęba, poprzez wyczyszczenie zepsutego materiału i założenie plomby. Częściej wybieraną metodą leczenia jest ekstrakcja, czyli wyrwanie uszkodzonego zęba. To postępowanie jest bezwzględne w przypadku kiedy stan zapalny jest rozległy i pozostawienie zęba, stwarza ryzyko.
Zmiany resorpcyjne (FRL)
Zmiany resorpcyjne kotów (ang. Feline Resorptive Lesions) to powszechny i bardzo bolesny proces chorobowy. Dotyka od 60% kotów w wieku powyżej 5 roku życia. Przyczyny choroby nie zostały jeszcze w pełni wyjaśnione. W przebiegu choroby dochodzi do resorpcji, czyli wchłonięcia struktury zęba przez jego własne komórki. Szkliwo pokrywające zęba ulega rozkładowi, w wyniku czego dochodzi do jego zaniku, następnie osłabiona struktura ulega złamaniu. Najczęściej dotyczy to zębów przednich i trzonowych, a także górnych zębów przedtrzonowych.
W diagnostyce stomatologicznej bardzo istotną rolę stanowi wykonanie zdjęć RTG, które jako jedyne pokaże stan zębów i kości. W przypadku braku w uzębieniu, lekarz weterynarii może spotkać się z sytuacją kiedy w trakcie oglądania jamy ustnej stwierdza braki w uzębieniu, a na zdjęciu RTG widoczne są korzenie pozostałe po resorpcji zębów. W takiej sytuacji korzenie powinny zostać w miarę możliwości usunięte w trakcie planowego zabiegu.
Resorpcja typu 1
Często jest związana z chorobami przyzębia. W zębie chorobą objęta jest korona i korzeń, a cały ząb należy usunąć, aby całkowicie usunąć ból i zapalenie związane ze zmianą.
Resorpcja typu 2
Najczęściej diagnozowana po utracie korony zęba i pozostałościami korzenia lub jego fragmentów, zrośniętego z kością szczęki lub żuchwy w obrazie RTG. Leczenie może mieć na celu całkowite usunięcie zęba lub usunięcie samej korony (amputacja korony) w celu umożliwienia kontynuacji procesu resorpcji. Lekarz w trakcie zabiegu zdecyduje o usunięciu lub pozostawieniu korzenia. W przypadku pozostawienia korzenia, po pewnym czasie należy powtórzyć radiogram, aby monitorować korzenie w trakcie ich wchłaniania zwrotnego.
Resorpcja typu 3
Ten typ łączy w sobie cechy obu powyższych resorpcji i leczeniem z wyboru jest usunięcie chorego zęba, w celu uniknięcia powikłań i przyspieszenia gojenia zmienionej tkanki dziąseł.